Luật Đất đai 2013 đã chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2014. Ngay từ khi có hiệu lực thi hành, đạo luật này đã giải quyết được nhiều điểm vướng mắc hạn chế của Luật đất đai 2003. Tuy nhiên, Ban tổ chức buổi tọa đàm cho hay, qua 1 năm thực hiện, Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành cũng đã bộc lộ nhiều bất cập cần sớm được tháo gỡ.

Theo ông Bùi Khắc Vư, Giám đốc Trung tâm Asiaplant, đại diện nhóm 7 tổ chức xã hội dân sự triển khai dự án tham vấn lấy ý kiến tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực thi Luật Đất đai 2013, các chuyên gia của nhóm đã nghiên cứu và chỉ ra 20 điểm bất cập trong các văn bản tại 4 nhóm nội dung, đơn cử như: vướng mắc trong Quy hoạch phát triển kinh tế vùng, thời gian xác định giá kéo dài do nhiều khâu ảnh hưởng đến bồi thường, nhiều văn bản không thống nhất, chồng chéo về bồi thường đất đai và chi phí đầu tư vào đất, giá bồi thường khác nhau giữa trường hợp Nhà nước thu hồi và dự án do các doanh nghiệp thu hồi, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phức tạp, những vướng mắc do chưa công bố bộ thủ tục hành chính về đất đai, bất cập do sự khác nhau về thời gian thực hiện các thủ tục hành chính giữa các văn bản…

Tại buổi tọa đàm, liên quan đến vấn đề giá bồi thường khác nhau giữa Nhà nước thu hồi và dự án do các doanh nghiệp thu hồi, ông Lại Đức Thành, một nông dân đến từ tỉnh Hà Nam cho biết, dù là tỉnh giáp ranh với Hà Nội nhưng giá bồi thường thu hồi đất ở Hà Nam thấp nhất trong 6 tỉnh đồng bằng Bắc Bộ.

Ngoài ra, từ năm 2009 đến nay, giá đất bồi thường thu hồi cho 1m2 đất nông nghiệp tại Hà Nam vẫn không thay đổi, giữ nguyên ở mức 40.000 đồng/m2. Mức bồi thường này, theo bình luận của ông Thành là “chỉ bằng một bát phở”. Cùng với một số nội dung bồi thường đi kèm như đào tạo nghề, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp… tổng cộng 1m2 đất nông nghiệp được bồi thường khoảng 135.000 đồng. Tính trên 1 sào đất, tổng số tiền bồi thường vào khoảng 49 triệu đồng/sào.

Quang cảnh buổi tọa đàm Đóng góp ý kiến tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật Đất đai 2013. Ảnh: Hoài Anh.

Ông Thành cũng cho rằng, nếu doanh nghiệp trực tiếp thỏa thuận với người dân thì giá bồi thường thường vào khoảng trên dưới 100 triệu đồng/sào. “Mức giá bồi thường, thu hồi đất do doanh nghiệp tiến hành khác xa so với do Nhà nước thu hồi. Tôi cho rằng Nhà nước cần quan tâm hơn đến lợi ích của người dân, giá đất bồi thường cần sát với giá thị trường, phù hợp với các vùng miền”, ông Thành nêu ý kiến.

Liên quan đến vấn đề thu hồi đất, luật sư Lê Đức Tiết, nguyên Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ pháp luật, Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, bất cập lớn nhất trong chính sách thu hồi đất là không đưa ra được căn cứ để định giá đất, nói cách khác là căn cứ xác định giá không rõ ràng.

Đất đai là nguồn sinh sống của con người và những bất cập trong việc thu hồi đất để lại nhiều hệ lụy trong xã hội, cái tương ứng cho bồi thường là cuộc sống, chứ không phải chỉ là tiền. Do vậy, luật sư Lê Đức Tiết kiến nghị cần có cách giúp người nông dân quản lý tiền bồi thường để giúp họ và gia đình họ có nghề nghiệp, ổn định cuộc sống, không lâm vào tình cảnh không có sinh kế, lâm vào các tệ nạn xã hội như thời gian vừa qua. Lịch sử của đất nước cho thấy, đất nước hưng thịnh hay suy vong đều được quyết định bởi chính sách liên quan đến đất đai.

Liên quan đến những bất cập về cơ chế sử dụng đất, thủ tục hành chính và xử lý vi phạm đất, ông Lê Đức Lưu, Giám đốc Công ty CP Salung cho biết thêm, hiện 22 tỉnh thành chưa công bố bảng giá đất, 40 tỉnh thành chưa thành lập văn phòng hỗ trợ thủ tục hành chính về đất đai…

Ông Lâm Bá Khánh Toàn đến từ khoa Luật, Đại học Cần Thơ cho hay, tại Cần Thơ, nhiều người dân khi được hỏi đều cho biết, vì nhiều lý do khác nhau, họ rất ít được tiếp cận với các thông tin liên quan đến thủ tục hành chính về đất đai. Vì vậy, việc công khai thông tin, nhiệm vụ công bố thông tin thuộc chủ thể nào, cần được làm rõ để người dân, doanh nghiệp có điều kiện tìm hiểu.

Tham dự buổi tọa đàm, các chuyên gia đều cho rằng, những vướng mắc trong quá trình thi hành Luật Đất đai vẫn còn nhiều và chưa được tháo gỡ. Nếu không kịp thời điều chỉnh, những bất cập này sẽ ảnh hưởng xấu đến các nhóm đối tượng như nông dân, doanh nghiệp, người dân tộc thiểu số, lao động trẻ, phụ nữ và chính sách pháp luật…