Ngoài việc gõ cửa ngân hàng hay phát hành cổ phiếu để tăng vốn, khá nhiều doanh nghiệp chọn một phương án khác là phát hành trái phiếu với mong muốn huy động dòng tiền lớn hơn để phục vụ các dự án mới.

Gần đây (ngày 15/5,) tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2015, Công ty CP Dịch vụ Xây dựng Địa ốc Đất Xanh đã tiến hành thông qua phương án phát hành ra thị trường 1.000 tỷ đồng trái phiếu. Kế hoạch này cho thấy, Đất Xanh sẽ phát hành loại bút toán ghi sổ và trái phiếu chứng chỉ thời hạn 5 năm. Tùy theo nhu cầu vốn, doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu một hoặc nhiều đợt trong năm.

Ông Lương Trí Thìn, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dịch vụ Xây dựng Địa ốc Đất Xanh cho hay, công ty sẽ dùng nguồn vốn này cho hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A), chuẩn bị quỹ đất, đẩy mạnh phát triển 4 công ty con có nhiệm vụ phụ trách 4 vùng miền Bắc, Trung, Đông Nam bộ và Nam. Ông Thìn giải thích: “Chúng tôi chọn phát hành trái phiếu vì nhiều lý do. Một là thu hút được dòng tiền quy mô lớn. Hai là tránh pha loãng cổ phiếu. Ba là thủ tục nhanh chóng, có thể thỏa thuận linh hoạt. Bốn là lãi suất ổn định trong trung và dài hạn”.

Cũng hoạt động trong lĩnh vực xây dựng và BĐS, Công ty CP Tasco cũng hướng tới việc phát hành trái phiếu nhằm thu xếp dòng tiền cho các dự án mới. Tại mùa đại hội năm nay, công ty đã trình lên cổ đông phương án phát hành riêng lẻ trái phiếu chuyển đổi với trị giá là 500 tỷ đồng.

Đó chính là loại trái phiếu chuyển đổi sang cổ phiếu không có tài sản đảm bảo. Nhưng doanh nghiệp cam kết bằng dòng tiền tới từ những dự án BT, BOT và BĐS đang triển khai. Trái phiếu có kỳ hạn là 3 năm, thời gian tiến hành do HĐQT quyết định trong năm nay. Thời gian chuyển đổi là ít nhất sau một năm tính từ khi phát hành và sẽ được chuyển đổi 3 lần tối đa.

Trước câu hỏi tại sao phải phát hành trái phiếu, lãnh đạo công ty này trả lời, lĩnh vực đầu tư hạ tầng đòi hỏi phải có trách nhiệm, vốn đối ứng tham gia vào dự án là không nhỏ (15% vốn). Chính vì lý do này, doanh nghiệp chỉ còn cách phát hành trái phiếu.

Để giải cơn khát vốn cho các dự án quy mô lớn, doanh nghiệp địa ốc, xây dựng, hạ tầng đua nhau phát hành trái phiếu. Ảnh: Vũ Lê

Được biết, trong quý I/2015, Tổng công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc đã thông báo phát hành thành công trái phiếu chuyển đổi riêng lẻ với tổng giá trị 1.200 tỷ đồng, mệnh giá 1 tỷ đồng/trái phiếu. Đợt phát hành này đã bán thành công cho tất cả 6 nhà đầu tư, trong đó có 4 tổ chức trong nước và 2 tổ chức nước ngoài. Đợt chào bán hoàn thành ngày 14/1/2015, trái phiếu lãi suất 8%/năm, thời hạn 3 năm. Hằng năm, kỳ hạn trả lãi vào ngày tròn 12, 24, 36 tháng. Trong vòng 1 năm, trái phiếu hạn chế chuyển nhượng.

Lãnh đạo công ty cho biết, mục đích của những đợt phát hành trên là tái cấu trúc lại những khoản vay, bổ sung nguồn vốn kinh doanh để tiến hành đầu tư cơ sở hạ tầng cho những dự án khu đô thị, khu công nghiệp tiềm năng đồng thời đầu tư vào những công ty liên kết, công ty con.

Tương tự, vào cuối năm ngoái, Công ty CP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật Tp.HCM đã tiến hành niêm yết hơn 1 triệu trái phiếu với tổng giá trị tính theo mệnh giá là 1.081 tỷ đồng nhằm huy động vốn để triển khai xây dựng những dự án hạ tầng lớn ở Tp.HCM. Trái phiếu phát hành trong thời hạn là 5 năm, lãi suất 12%/năm, ngày đáo hạn là 23/6/2019. Kỳ hạn trả lãi được trả mỗi năm 1 lần.

Theo chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển, so với vay vốn ngân hàng và phát hành cổ phiếu, phát hành trái phiếu đúng là chọn lựa dễ thở hơn đối với những doanh nghiệp ngành xây dựng cơ bản như địa ốc, hạ tầng, xây dựng.

Các ngành này có điểm chung là cần nhiều vốn và đòi hỏi tính liên tục trong suốt quá trình thực hiện. Trong khi đó, không phải lúc nào ngân hàng cũng  có thể đáp ứng tất cả vốn doanh nghiệp cần. Vì thế, hầu như những công ty niêm yết nếu có kế hoạch thực hiện các dự án tầm cỡ đều có xu hướng tiến hành huy động vốn từ trái phiếu. Ông Hiển nói: “Đây được xem là kênh huy động vốn mà doanh nghiệp phải mang tên tuổi, thương hiệu và uy tín ra đặt cược. Nếu chiếm được niềm tin của nhà đầu tư thì xem như khả năng huy động vốn thành công khá cao”.

Tuy nhiên, săn nguồn vốn từ phát hành trái phiếu không phải lúc nào cũng là câu chuyện dễ dàng mặc dù ưu điểm của việc phát hành trái phiếu là có thể huy động được nguồn vốn rất lớn. Ông Nguyễn Thế Minh, Chuyên viên phân tích cao cấp Công ty Chứng khoán Bản Việt đánh giá: “Huy động vốn bằng kênh này phải đáp ứng nhiều tiêu chí hơn là phát hành cổ phiếu”.

Theo chuyên gia này, bên cạnh sức khỏe của danh nghiệp tốt, tính minh bạch cao, muốn phát hành trái phiếu thành công những công ty niêm yết còn phải có thêm một số điều kiện. Đơn cử như hoán đổi cổ phần một công ty thứ ba (trái phiếu hoán đổi) hoặc chuyển đổi thành cổ phiếu (trái phiếu chuyển đổi), lãi suất thỏa thuận phải đạt mức cao hơn so với ngân hàng. Để tăng sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư, có trường hợp trái phiếu còn kèm thỏa thuận thêm quyền mua hàng hóa với giá ưu đãi…

Ông Minh phân tích, do cấu trúc tài chính và giá trị của từng doanh nghiệp khác nhau nên cách dùng vốn huy động cũng không thể giống nhau. Vì thế, hiệu quả của dòng vốn cũng sẽ biến hóa khôn lường và điều đó tác động không nhỏ tới niềm tin của nhà đầu tư. Các công ty có tên tuổi, thuộc nhóm blue chip có thể dễ dàng tiếp cận với những nhà đầu tư, tổ chức nước ngoài nhằm săn vốn lô lớn. Ngược lại, những doanh nghiệp quy mô nhỏ hơn thì chỉ có thể phát hành trái phiếu cho những tổ chức trong nước với số lượng ít hơn.

Theo một chuyên gia kinh tế, thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Đơn cử như những điều kiện chuyển đổi không phải khi nào cũng thuận lợi, nhiều loại trái phiếu còn phụ thuộc rất lớn vào tình hình diễn biến của thị trường chứng khoán. Đấy là chưa kể tới khi đến hạn trả nợ trái phiếu, các ưu đãi hấp dẫn ban đầu có thể trở thành ngược đãi.

Vị này đánh giá: “Điều quan trọng nhất là tính minh bạch của các doanh nghiệp ngành xây dựng cơ bản, đặc biệt là BĐS chưa cao so với quy chuẩn chung. Đây là thách thức không hề nhỏ cho các trái chủ và cho chính doanh nghiệp khi gia nhập thị trường trái phiếu”.